ขุนพิทักษ์รายา (บั่นซิ่ว) ท่านเป็นบุตรของพระจีนคณานุรักษ์ (จูล่าย ตันธนวัฒน์) และนางเบ้งซ่วน แซ่จุ่ง เกิดเมื่อวันจันทร์ เดือน 10 ปีมะแม (พ.ศ.2413) มีภรรยา 2 คน ได้แก่

ภรรยาคนที่ 1 นางเซ่งขิ้ม ธิดาหลวงพัฒน์ฯ สงขลา มีบุตร 1 คน ธิดา 4 คน คือ

1. นางซุ่ยสิ้ม
2. นางสร้อยทอง (ซุ่ยถ้อง)
3. นางซุ่ยห้อง
4. นางวไล (ซุ่ยเอี้ยน)
5. นายดิเรก (ซุ่ยเหรก)

ภรรยาคนที่ 2 นางเอียด แก้วมณี มีบุตร 5 คน ธิดา 4 คน คือ

1. นายไพสาร (นายปี)
2. นางเคี่ยน (ซุ่ยเกี่ยน)
3. นายปรีชา (เอ่ง)
4. นางสุนันทา (กิ้น)
5. นายวิสุทธิ์ (เล่ง)
6. นายวิศิษฐ์ (นายโป๋)
7. นางวรรณี (แอ๊ะหรือน้องเล็ก)
8. นางสาวอังคณา
9. นายวิรัช (อั้น)

อ้างอิงข้อมูลจากหนังสือทายาทหลวงสำเร็จกิจกรจางวาง,หน้า 154

นางวไล วัฒนายากร (ซุ่ยเอี้ยน) คือธิดาของขุนพิทักษ์รายาและนางเซ่งขิ้ม (ธิดาหลวงพัฒน์ฯ สงขลา) นางวไล มีสามี 3 คนคือ 1)นายซุ่นลิ่ม วัฒนายากร มีบุตรธิดาร่วมกัน 4 คน 2)พระยาอุดรธานี (จิตร จิตตะยโสธร) มีธิดาร่วมกัน 1 คน คือ นางศรีสุมาลย์ ซึ่งในขณะนั้นปีพ.ศ.2478 พระยาอุดรธานีได้ดำรงตำแหน่งเป็นผู้ว่าราชการจังหวัดปัตตานีคนที่ 10

คุณศรีสุมาลย์ ได้สมรสกับคุณเจริญ สุวรรณมงคล และมีบุตรธิดาด้วยกัน 5 คน คือ

1. นายสุเชฎฐ์ สุวรรณมงคล
2. นางสาวทิพย์วดี สุวรรณมงคล
3. นายอนุศาสน์ สุวรรณมงคล
4. นายอนุพาสน์ สุวรรณมงคล
5. นางสาวรื่นวดี สุวรรณมงคล

คุณอนุพาสน์ สุวรรณมงคล ทายาทรุ่นที่4 คือผู้คิดริเริ่มและผู้ดูแลโครงการการอนุรักษ์ฟื้นฟูบ้านขุนพิทักษ์รายา ซึ่งบ้านหลังนี้ถือได้ว่าเป็นบ้านของต้นตระกูลที่สืบทอดมาจากบรรพบุรุษ ที่อยู่ในภาวะชำรุดทรุดโทรม ให้กลับมามีชีวิตอีกครั้งหนึ่ง อีกทั้งยังเป็นแรงบันดาลใจให้กับผู้ที่สนใจการอนุรักษ์ฟื้นฟูบ้านเก่าภายในย่าน ให้ได้มีองค์ความรู้และสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการดูแลบ้านเก่าของตนเอง

ความสำคัญกับเมืองและประวัติศาสตร์เมือง

บ้านขุนพิทักษ์รายามีประวัติศาสตร์ร่วมกับเมืองคือ เป็นภาพสะท้อนความเจริญของเมืองในอดีตและการเข้ามาตั้งถิ่นฐานของชาวจีน ซึ่งได้มีการประยุกต์และปรับตัวให้เข้ากับการอยู่อาศัยในพื้นที่ชุมชนหัวตลาด

อีกทั้งยังมีการบันทึกกล่าวถึงตำแหน่งของบ้านขุนพิทักษ์รายาในสมัยรัชกาลที่ 5 เสด็จประพาสปัตตานี  และมีภาพบ้านขุนพิทักษ์รายาปรากฏอยู่ในภาพถ่ายในช่วงปี พ.ศ.2484 ที่มีเหตุการณ์ยกพลขึ้นบกของกองทัพญี่ปุ่น